Κυριακή, Ιανουαρίου 15, 2006

Απαγόρευση ανάρτησης αντισημιτικού μηνύματος στο Ίντερνετ

Ο Συνήγορος του Πολίτη εντόπισε ότι στην ιστοσελίδα του Τεχνικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου υπήρχαν αναφορές σε βιβλία όπως "Τα πρωτόκολλα των σοφών της Σιών" και άλλα στοιχεία που θεωρήθηκαν ότι προωθούν τον αντισημιτικό λόγο. Το γεγονός ότι οι αναφορές βρίσκονταν σε υποσελίδες του σάιτ που αναφερόταν ότι αυτές εμπεριέχουν απόψεις που δεν εκφράζουν αντιλήψεις των οργάνων του Επιμελητηρίου, δεν θεωρήθηκε επαρκής δικαιολόγηση από τον Συνήγορο.

"... το ΤΕΕ φέρει σε κάθε περίπτωση ευθύνη για την ύλη που δημοσιεύεται στο "Ενημερωτικό Δελτίο" του, ανεξάρτητα από την προέλευση αυτής. Τουτο πρακτικά σημαίνει ότι δεν αρκεί η απλή επισήμανση, όπως οι εκεί δημοσιευόμονες απόψεις δεν εκφράζουν αντιλήψεις του ΤΕΕ, αλλ΄ απαιτείται αποτίμηση αυτών, τουλάχιστον όταν πρόκειται για ακραία ενδεχόμενα όπως βλάβη δικαιωμάτων τρίτων προσώπων ή η παρακίνηση μισαλλοδοξίας. Η αποτίμηση αυτή δεν αποτελεί φίμωση των εν λόγω απόψεων, παρά μόνο θέτετι τους ιδιώτες διακινητές αυτών προ των ευθυνών τους και πιστοποιεί την προσήλωση του κράτους στους συνταγματικούς του σκοπούς."

Το ΤΕΕ τελικά συμμορφώθηκε δηλώνοντας μάλιστα ότι θα προβεί και σε κατάρτιση Κώδικα Δεοντολογίας.

http://www.synigoros.gr/reports/sunopsh_diamesolabhshs_Istrael.pdf

Στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για μια ιστοσελίδα ενός νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου που δεν απολαμβάνει βέβαια στην ίδια έκταση με τα φυσικά πρόσωπα το δικαίωμα στην ελευθερία διάδοσης των απόψεων (αφού δεσμεύεται από τη αρχή της νομιμότητας), ούτε το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.
Ωστόσο, η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη σε αυτήν την υπόθεση είναι πολύ χρήσιμη για να κατανοήσουμε ότι η σχέση του διαχειριστή μιας ιστοσελίδας προς το περιεχόμενό της δεν είναι σχέση ιδιοκτησίας (εκτός από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας που έχει στα δικά του κείμενα, ως δημιουργός). Εφόσον δεν έχεις μεριμνήσει με τεχνικό τρόπο για περιορισμένη πρόσβαση (με χρήση κωδικών-κλειδιών π.χ.), δεν μπορείς εκ των υστέρων να σβήνεις σχόλια, ή να κάνεις έξωση σε χρήστες. Είναι σαν να βγαίνει ο Χριστόδουλος και να λέει "απαγορεύω οι μη ορθόδοξοι να διαβάζουν τα βιβλία μου" (δηλαδή σχεδόν περιττό κι ολας, στις περισσότερες περιπτώσεις). Επίσης, δεν μπορεί κάποιος να ανεβάζει ό,τι κείμενα θέλει στην ιστοσελίδα "του", ενώ, αντίθετα, έχει το δικαίωμα να διαβάζει ό,τι κείμενα θέλει και να τα αρχειοθετεί στο σπίτι του. Υπάρχει μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στην πρόσβαση στην πληροφορία (και το δικαίωμα διατήρησής της) και την διάδοση δεδομένων. Η ευθύνη που αναλαμβάνει κάποιος στο επίπεδο της διάδοσης της πληροφορίας είναι πολύ πιο αυξημένη. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να σας κατηγορήσει για τα βιβλία που έχετε στο σπίτι σας, ή στην τσάντα σας, ή διαβάζετε στο μετρό, ακριβώς γιατί καλύπτονται από την προστασία της ιδιωτικότητας (άρθρο 9 Σ.), το δικαίωμά σας για πρόσβαση στην πληροφόρηση (άρθρο 5Α), το δικαίωμά σας στην ιδιοκτησία (17), την ελεύθερη διαμόρφωση των στοχασμών (14 παρ. 1), αλλά αυτό δεν σημαίνει πως, αν δημοσιεύσετε στο blog σας το απόρρητο σχέδιο δράσης σε περίπτωση θερμού επεισοδίου, έχετε δικαίωμα να επικαλεστείτε το δικαίωμά σας στην ελευθερία διάδοσης πληροφοριών (για να φέρω ένα χοντρό παράδειγμα).
Νομίζω γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η σχέση μας με τον χώρο μας στο Διαδίκτυο δεν είναι και δεν μπορεί να είναι η αντίληψη ιδιοκτησίας που έχουμε για τα εμπράγματα δικαιώματά μας.
Και δεν μιλάω, βέβαια, για "κοινωνικοποίηση" των μέσων όπως -σχεδόν με φόβο- πρόφερε ο φιλελεύθερος συνομιλητής. Αλλά για μια νέα, ανοιχτή και, από τα πράγματα, πολύ χαλαρή σχέση εξουσίασης με ενισχυμένο το στοιχείο της ανοχής, ανάμεσα σε δημιουργό και μέσο (όχι "έργο", πάντως, το ίδιο το blog είναι ένα μέσο που κατέχουμε -έργα είναι τα κείμενά μας, επομένως όχι ο χώρος για τα σχόλια, Niebelungen), η οποία λόγω της διάδρασης, οφείλει από τα πράγματα να υιοθετείται και ως νοοτροπία από χρήστες και administrators.
Φυσικά, το ζήτημα είναι σε φάση αντιπαράθεσης (debate) και περιμένω ακόμη τα πειστικά συνταγματικά επιχειρήματα για μια άλλη, ενδεχομένως, προσέγγιση του νέου άρθρου 5Α§2 Σ. απο εκείνη που είχα προτείνει από εδώ και αναφέρεται στο δικαίωμα καθενός για συμμετοχή στην Κοινωνία της Πληροφορίας και την θετική υποχρέωση του κράτους για την υποστήριξη της ανταλλαγής, δημιουργίας και διακίνησης των πληροφοριών.
Για αυτό, νομίζω, ότι οι διατυπώσεις όπως "Το Διαδίκτυο είναι το σπίτι μου" που υιοθετεί, ο αγαπητός και πολυδιαβασμένος από εμάς, πιονιέρος της ελληνικής Κοινωνίας της Πληροφορίας, Νίκος Δήμου, όσο κι αν τις υιοθετούμε, συχνά με μια δόση ρομαντισμού, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αναφέρονται σε μια άλλη έννοια "σπιτιού" (=τοπικής οικειότητας), μία άλλη έννοια σχέσης με τον χώρο. Όχι την έννοια του εμπράγματου δικαιώματος της κυριότητας, πάντως.

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Από πού προκύπτει ότι «δεν μπορεί κάποιος να ανεβάζει ό,τι κείμενα θέλει στην ιστοσελίδα "του"»; Σίγουρα όχι από την απόφαση του ΣτΠ, η οποία αναγνωρίζει το σχεδόν απόλυτο δικαίωμα στους ιδιώτες να γράφουν ό,τι θέλουν (στην απόφαση εξαιρείται μόνο η προτροπή σε έκνομες ενέργειες) και στηρίζει όλη την συλλογιστική της στο ότι το ΤΕΕ είναι ΝΠΔΔ και όχι ιδιώτης.

Από που προκύπτει η απαγόρευση; Ο ΣτΠ όχι μόνο δεν απαγορεύει την ανάρτηση του κειμένου αλλά γράφει «

Ανώνυμος είπε...

Από πού προκύπτει ότι «δεν μπορεί κάποιος να ανεβάζει ό,τι κείμενα θέλει στην ιστοσελίδα "του"»; Σίγουρα όχι από την απόφαση του ΣτΠ, η οποία αναγνωρίζει το σχεδόν απόλυτο δικαίωμα στους ιδιώτες να γράφουν ό,τι θέλουν (στην απόφαση εξαιρείται μόνο η προτροπή σε έκνομες ενέργειες) και στηρίζει όλη την συλλογιστική της στο ότι το ΤΕΕ είναι ΝΠΔΔ και όχι ιδιώτης.

Από που προκύπτει η απαγόρευση; Ο ΣτΠ όχι μόνο δεν απαγορεύει την ανάρτηση του κειμένου αλλά γράφει «Ανεπίτρεπτο περιορισμό του πυρήνα του δικαιώματος θα συνιστούσε, πράγματι, ενδεχόμενη απόφαση για αφαίρεση του επίμαχου κειμένου ... Ωστόσο, ο ΣτΠ δεν είχε εισηγηθεί στο ΤΕΕ τη λήψη τέτοιας ακραίας απόφασης».

Μπορεί, όντως ο ΣτΠ σε δεύτερη παρέμβασή του να εισηγούνταν την αφαίρεση του επίμαχου κειμένου (αν και την χαρακτηρίζει ακραία) αλλά μέχρι στιγμής δεν το έκανε οπότε ο τίτλος του ποστ είναι λάθος.

Και τέλος, τι σχέση έχει αυτή η απόφαση με το δικαίωμα διαγραφής σχολίων;

e-Lawyer είπε...

Εξ αφορμής αυτού του Πορίσματος προσπάθησα να επαναφέρω την γνωστή προβληματική που έχει τεθεί και εδώ, σχετικά με τα όρια της ελευθερίας έκφρασης μέσω του Ίντερνετ. Βλ. προηγούμενα posts για το δικαίωμα διαγραφής σχολίων και check list για bloggers.

Ανώνυμος είπε...

Με ενδιαφέρουν περισσότερο τα δύο πρώτα ερωτήματα γιατί πιστεύω ότι όσα γράφεις σχετικά με την «απαγόρευση» και το ότι «δεν μπορεί κάποιος να ανεβάζει ότι κείμενα θέλει» απλώς δεν ισχύουν.

Για να είμαι πιο ακριβής όσον αφορά το δεύτερο, έχω την εντύπωση ότι ένας ιδιώτης μπορεί να ανεβάζει ό,τι κείμενα θέλει με πολύ λίγους περιορισμούς - πολύ λιγότερους από όσους αφήνεις να εννοηθούν στο ποστ σου. Βασικά, ότι επιτρέπεται να δημοσιευθεί σε μια εφημερίδα, επιτρέπεται να δημοσιευθεί και σε μια προσωπική ιστοσελίδα. Σε παρακαλώ διόρθωσέ με αν έχω άδικο.

e-Lawyer είπε...

Αν και παρέπεμψα σε προηγούμενα ποστς μου, υπενθυμίζω ότι:
-κατ' αρχήν υπάρχει η ελευθερία της έκφρασης οπότε καθένας έχει δικαίωμα να διαδίδει ελεύθερα τους στοχασμούς του, εφόσον όμως:
-δεν παραβιάζει την νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα, το ιδιωτικό και επαγγελματικό απόρρητο
-δεν προσβάλλει την πνευματική ιδιοκτησία τρίτων
-δεν παραβιάζει τους νόμους για τη βιομηχανική ιδιοκτησία (εμπορικά σήματα, ευρεσιτεχνία)
-δεν διαδίδει απόρρητα στοιχεία του κράτους που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, όπως και διπλωματικά απόρρητα
-δεν παρακινεί σε τέλεση εγκλημάτων
-δεν προσβάλει την τιμή και την υπόληψη τρίτων (εξύβριση, δυσφήμηση, συκοφαντία)
-δεν προβαίνει σε απειλές έναντι τρίτων
-δεν καταπείθει άλλον σε αυτοκτονία
-δεν διαφημίζει προϊόντα που απαγορεύεται η διακίνησή τους (όπως προϊόντα για διακοπή της κύησης)
-δεν προβαίνει σε δυσμενείς διακρίσεις εναντίον συγκεκριμένου προσώπου με κριτήριο όπως η ηλικία, η φυλή, το φύλο, η εθνική καταγωγή, οι πολιτικές πεποιθήσεις, η θρησκευτική συνείδηση και ο σεξουαλικός προσανατολισμός (άρθρο 5 παρ. 2 Σ.).
Η διαφορά ανάμεσα σε μια εφημερίδα και σε μια ιστοσελίδα είναι ότι η τελευταία, λόγω της παγκόσμιας προσβασιμότητάς της, πολλαπλασιάζει την βαρύτητα των τυχόν προσβολών, όπως έχει νομολογηθεί. Συνεπώς, η προσοχή που πρέπει να δίνεται στα δημοσιεύματα μέσω διαδικτύου πρέπει να είναι ακόμη πιο έντονη σε σχέση με τις συμβατικές έντυπες δημοσιεύσεις.

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...