Τρίτη, Νοεμβρίου 18, 2008

Σύμφωνο Συμβίωσης β΄συζήτηση Ολομέλειας: ομιλία Θεόδωρου Δρίτσα

Σχολιάζω με κόκκινο ενδιάμεσα


ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΔΡΙΤΣΑΣ: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το σύμφωνο συμβίωσης μονοπώλησε την επί της αρχής συζήτηση, όχι τυχαία βέβαια. Οι ακρότητες που περιλαμβάνουν οι ρυθμίσεις ήταν προφανείς και είναι προφανείς. Παραμένουν προϊόν σκέψεων και επιλογών, εκτός των πραγματικών αναγκών, εκτός εποχής και με μία προφανή υπόκλιση στο συντηρητισμό, όχι της ελληνικής κοινωνίας, αλλά κάποιων κύκλων που ασκούν πιέσεις και έχουν ιδιαίτερη δυνατότητα να επιβάλλουν επιλογές, ακόμη και όταν αυτές οι επιλογές δεν συνταιριάζουν, ούτε με το κοινό περί δικαίου αίσθημα ούτε με τον ανθρωπισμό ούτε με τη φυσική τάξη πραγμάτων.
Μιλήσαμε εκτενώς επί της αρχής για το θέμα αυτό και καλό είναι να προχωρήσω στα επόμενα ζητήματα που επίσης έχουν τη σημασία τους.
Κύριε Υπουργέ, το τονίσαμε και στη συζήτηση στην επιτροπή, η υιοθεσία και πολλές άλλες διατάξεις του οικογενειακού δικαίου, αν και γίνονται στο σχέδιο νόμου -προβλέπονται ρυθμίσεις που μπορούμε να τις θεωρήσουμε σε θετική κατεύθυνση και κάποιες από αυτές θα τις ψηφίσουμε- πιστεύουμε ότι δεν έπρεπε να έρθουν παρεμπιπτόντως. Θα έπρεπε να έρθουν χωριστά σε ένα σχέδιο νόμου για το οικογενειακό δίκαιο και να αποτελέσουν αντικείμενο μιας ολοκληρωμένης συζήτησης. Το οικογενειακό δίκαιο δεν μπορεί να αλλάζει κάθε τόσο και δεν είναι και άθροισμα μεμονωμένων ρυθμίσεων. Κάθε ρύθμιση έχει την αλληλουχία με τις υπόλοιπες και συγκροτούν ένα ενιαίο σύνολο για τη ρύθμιση αυτών των σχέσεων. 
Ως εκ τούτου, νομίζω ότι κάποιες απ’ αυτές τις ρυθμίσεις θα τις βρούμε μπροστά μας και θα χρειαστούν νέες αναθεωρήσεις, γιατί δεν θα επιλύσουν τα προβλήματα που επιδιώκουν να κάνουν.
Προχωράω στα επόμενα ζητήματα και θέματα που έχει αναδείξει η ρύθμιση που προτείνετε για το σύμφωνο συμβίωσης. Είπα και στην επί της αρχής συζήτηση ότι είναι σαν να περιλαμβάνει ποινές για όσους το επιλέγουν. Και αφού χαρακτηρίζεται ως μία χαλαρή μορφή ένωσης δύο ανθρώπων και ναι μεν τα παιδιά που γεννιούνται είναι «γνήσια» και έχουν τεκμήριο πατρότητας –και αυτό είναι από τις θετικές ρυθμίσεις- το ζήτημα των αποκτημάτων και της κληρονομιάς επιβάλλει την ανεπίτρεπτη ανισοτιμία σε σχέση με τα παντρεμένα ζευγάρια, όπως επίσης και στα ζητήματα των ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Δεν χρειάζεται να μπω στις λεπτομέρειες για το 1/3, το 1/4, το 1/6 και όλα αυτά τα ζητήματα που είναι λίγο πολύ γνωστά και έχουν συζητηθεί ήδη. Αυτές οι ποινές όμως –επιμένω να τις λέω έτσι- δεν δικαιολογούνται από τη χαλαρότητα της ένωσης, αλλά γιατί είναι σαφές ότι προβλέπονται ως ρήτρα αποτροπής της επιλογής της ελεύθερης συμβίωσης. Είναι όμως αδύνατο, όπως για παράδειγμα στο άρθρο 7, να δεχθούμε τέτοιου είδους ρυθμίσεις, να παρεμβαίνει ο νομοθέτης ανεπίτρεπτα στην ελευθερία της βούλησης των μερών και στην ελευθερία των συμβάσεων και να κατοχυρώνει την εγκυρότητα της υποχρέωσης της διατροφής μόνο εάν υπάρχει αδυναμία αυτοδιατροφής του ενός και ευπορία του άλλου, ζητήματα που συνήθως δεν μπορούν να αποδειχθούν πολύ εύκολα. 
Η δε ερμηνευτική παράγραφος που ακολουθεί, ότι δεν κρίνεται σκόπιμο να συμφωνείται η υποχρέωση διατροφής που θα τείνει στον πλουτισμό του άλλου, αποτελεί επίσης ανεπίτρεπτη παρέμβαση στο δικαιοδοτικό έργο των δικαστών, αφού με ένα σαφή τρόπο θα έλεγα, τους καθοδηγεί στον τρόπο εξαγωγής των δικαστικών αποφάσεων στις δίκες διατροφής. 
Ήταν αναγκαίο -το είπα και στην επί της αρχής συζήτηση, κύριε Υπουργέ- να είχατε ανατρέξει, πριν επιλέξετε αυτές τις ρυθμίσεις, να είχατε αναζητήσει τους ιδεολογικούς, κοινωνικούς και προσωπικούς λόγους που οδηγούν δύο ανθρώπους στην επιλογή της ελεύθερης συμβίωσης, ώστε με βάση αυτούς να αναζητήσετε και να αναζητήσουμε όλοι μαζί τις αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις. Γιατί, όπως διαπιστώνει και η αιτιολογική έκθεση, η συχνότητα της ελεύθερης συμβίωσης δεν είναι κάτι μεμονωμένο. Είναι κάτι που στην εποχή μας πολλοί άνθρωποι το επιλέγουν. Εκατόν είκοσι χιλιάδες παιδιά –και το παραδέχεται και η αιτιολογική έκθεση- γεννήθηκαν μέσα σε σχέσεις ελεύθερης συμβίωσης. Πώς λοιπόν ρυθμίζονται; Μόνο με την αναγνώριση της πατρότητας; Υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα που θα έπρεπε να είχαν προβλεφθεί. Το ότι ο γάμος περνάει ως θεσμός κρίση, αποτελεί κοινό τόπο. Έχουμε ρεκόρ διαζυγίων, αλλά και ρεκόρ αντιδικιών για τη λύση του γάμου. Εξ ου και πολύ σωστά ρυθμίζεται η μείωση σε δύο χρόνια της διάστασης του γάμου για το λεγόμενο αυτόματο διαζύγιο. 
Ο πολιτικός γάμος από την άλλη δεν μπόρεσε να αντικαταστήσει σε μαζική κλίμακα τον θρησκευτικό και έτσι ο πανομοιότυπος τρόπος λύσης του έφερε σε κρίση και αυτό το μοντέλο, αφού οι άνθρωποι προσέρχονται σ΄αυτή την επιλογή πάντα με μία υποκρυπτόμενη, αλλά ενδόμυχη επιδίωξη και ελπίδα, σε επίπεδο αυταπάτης θα έλεγα, της αιωνιότητας της πίστης και της αγάπης.
Η ελεύθερη συμβίωση θέλει περισσότερο να υπογραμμίσει όχι την ελεύθερη ένωση στο σχέδιο νόμου, γιατί θεωρητικά όλες πλέον είναι ελεύθερες, αλλά την ελεύθερη διάλυση της ένωσης των προσώπων που έκαναν αυτή την επιλογή συμβίωσης. Αυτό δεν είναι καθόλου σωστό. Υπαινίσσεται συνείδηση εφήμερου, αν και ως ζήτημα προσωπικών σχέσεων, μπορεί να κρατήσει ισόβια. Και πολύ συχνά κρατάει ισόβια. 
Οι άνθρωποι επιλέγουν, κύριε Υπουργέ, το συναισθηματικό κόστος που φέρνει κάθε χωρισμός και όχι τη φθορά των νομικών συμπληγάδων. Μονομερώς λύεται η συμβίωση γιατί στις ανθρώπινες σχέσεις δεν υπάρχουν χρονικές συμπτώσεις και άρα συναινέσεις. Η έλλειψη πανηγυρικού τύπου τέλεσης, απλή σύνταξη ενός συμβολαιογραφικού εγγράφου, διαμορφώνει συνειδήσεις και στους επιλέγοντες και στον κοινωνικό περίγυρο, ώστε να υπάρχει έλλειψη πανηγυρικού τύπου στη λύση της ελεύθερης συμβίωσης. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι σε αυτή τη συμβίωση, αυτοί οι δύο άνθρωποι που αλληλοβοηθήθηκαν, που έβαλαν πλάτη ο ένας στον άλλο, πρέπει να καταδικάζονται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας σε σχέση με τις ρυθμίσεις των περιουσιακών τους δεδομένων. 
Κύριε Πρόεδρε, θα χρειαστώ ένα λεπτό για να προχωρήσω αναλυτικότερα στα άρθρα. 
Στο άρθρο 1, έχουμε καταθέσει και την τροπολογία να ισχύει για όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως φύλου, η ρύθμιση του συμφώνου συμβίωσης.

Δεν υποβάλλεται όμως ένσταση αντισυνταγματικότητας τώρα που πρόκειται να ψηφιστεί το νομοσχέδιο.

Στο άρθρο 2, θεωρούμε υπερβολική προϋπόθεση την πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα και προς αυτή την κατεύθυνση θα έπρεπε να υπάρχουν διαφορετικές ρυθμίσεις.

Ποιες διαφορετικές ρυθμισεις; Γιατί δεν τις κατονομάζετε;

Στο άρθρο 3, σχετικά με την ακυρότητα του συμφώνου, είναι πολύ δύσκολο να δεχθούμε ότι όποιος προβάλλει έννομο συμφέρον οικογενειακής ή περιουσιακής φύσης, μπορεί να επικαλεστεί τέτοιου είδους δικαιώματα.


Με το δικαίωμα του εισαγγελέα να επεμβαίνει, συμφωνείτε;

Στο άρθρο 4 για τη λύση, είμαστε κατά, γιατί θεωρούμε άδικη αυτή τη ρύθμιση, που αναφέρεται στον τρόπο λύσης, στη μονομερή δήλωση και επικίνδυνη κιόλας. Δεν θα μπω στις λεπτομέρειες, αναφέρθηκαν και άλλοι συνάδελφοι. Αντιλαμβάνεστε ότι και μόνο το γεγονός ότι λύεται αυτομάτως το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης αν ένας εκ των δύο συνάψει γάμο, χωρίς προειδοποιήσεις, χωρίς κατοχυρώσεις του άλλου μέρους, χωρίς κάποια πρόνοια ως προς αυτό, μπορεί να δημιουργήσει προσωπικές τραγωδίες και η νομοθετική ρύθμιση να έχει την ευθύνη για αυτές τις τραγωδίες.

Αν κάποιος επιλέξει ελευθέρως να συμβιώνει με ένα τέτοιο πρόσωπο, μετά θα φταίει η νομοθεσία;

Σε σχέση με το άρθρο 7 αναφέρθηκα προηγουμένως, σχετικά με τη διατροφή μετά τη λύση. Δεν μπορούμε να δεχθούμε τις ρυθμίσεις του άρθρου 7 σχετικά με τη διατροφή.
Για το τεκμήριο της πατρότητας στο άρθρο 8, επίσης, αναφέρθηκα και θα το ψηφίσουμε.
Για το επώνυμο των τέκνων στο άρθρο 9, έστω και αν ισχύουν όλες οι γενικές επισημάνσεις που έκανα στην αρχή της ομιλίας μου, είμαστε υπέρ, όσο και για το άρθρο 10 για τη γονική μέριμνα.
Στο άρθρο 11, στο κληρονομικό δικαίωμα, επιβάλλετε υποχρεωτικά το γάμο, στην πραγματικότητα, για να μην έχουν δικαιώματα κληρονομικού χαρακτήρα οι άνθρωποι που προσέρχονται στο σύμφωνο συμβίωσης. Δεν θα το ψηφίσουμε.
Και για την αναστολή της παραγραφής, στο άρθρο 12, είναι τυπικό ζήτημα και συμφωνούμε.
Στα υπόλοιπα είμαστε υπέρ και κρατάμε για ορισμένα κάποιες επιφυλάξεις. Θα επανέλθω στην δευτερολογία μου, για να μην καταχραστώ το χρόνο και να βοηθήσω την κυρία Πρόεδρο να κρατήσει και στις υπόλοιπες διαδικασίες τη χρονική πειθαρχία.
Με αυτές τις σκέψεις, μόνο λίγα από τα άρθρα μπορούμε να ψηφίσουμε, κύριε Υπουργέ, ενώ είναι ζητήματα για τα οποία θα μπορούσατε ακόμα και ομόφωνη σύμπλευση της Βουλής να πετύχετε, αν ακολουθούσατε μία άλλη διαδικασία.
Σας ευχαριστώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...