Δευτέρα, Νοεμβρίου 17, 2008

Digitalrights.gr: Αποδομώντας την "διαβούλευση" του ΟΠΙ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ DIGITALRIGHTS.GR


ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΣΤΗ “ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ” ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ


Αθήνα 16/11/08.  Τον Φεβρουάριο του 2008, ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας ανάρτησε μέσω της ιστοσελίδας του ένα ερωτηματολόγιο, αναζητώντας τις απόψεις των πολιτών για την καταστολή της “πειρατείας” στο Διαδίκτυο. Ονόμασε μάλιστα αυτή τη διαδικασία “δημόσια διαβούλευση” και όρισε καταληκτική ημερομηνία, την οποία στη συνέχεια και παρέτεινε.

Η πρωτοβουλία digitalrights.gr για τα δικαιώματα του πολίτη στον ψηφιακό κόσμο, καθώς και μεμονωμένοι πολίτες, διαμαρτυρήθηκαν για τη διατύπωση των ερωτημάτων από τον ΟΠΙ. Σε ένα εμπεριστατωμένο υπόμνημα, η πρωτοβουλία digitalrights.gr εξηγούσε στον ΟΠΙ τα μεθοδολογικά σφάλματα του ερωτηματολογίου, καθώς και τους κινδύνους για παρανόηση των ερωτήσεων και σύγχυση της “πειρατείας” με κάθε τεχνική ανταλλαγής αρχείων (λ.χ. μέσω συστημάτων peer-to-peer).

Ωστόσο, ο ΟΠΙ δεν απάντησε στην πρωτοβουλία, αλλά απλώς ανάρτησε το υπόμνημά της στην ιστοσελίδα των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης, αντιμετωπίζοντάς το ως απλή περίπτωση συμμετοχής σ’ αυτήν και όχι ως μια ουσιώδη ένσταση επί της διαδικασίας. Κατόπιν τούτου, η πρωτοβουλία digitalrights.gr και μεμονωμένοι πολίτες προσέφυγαν κατά του ΟΠΙ, ενώπιον του Συνηγόρου του Πολίτη. Σε πρόσφατη παρέμβασή του, ο Συνήγορος του Πολίτη εκτιμά ότι η διενέργεια “δημόσιας διαβούλευσης” δεν συνιστά ενάσκηση δημόσιας εξουσίας εκ μέρους του ΟΠΙ, και τον καλεί επιπλέον να απαντήσει στο υπόμνημα της πρωτοβουλίας digitalrights.gr [1][2].

Ο Βασίλης Σωτηρόπουλος, δικηγόρος της πρωτοβουλίας αναφέρει: “Η δημόσια διαβούλευση δεν είναι ιδιωτική δημοσκόπηση και ο ΟΠΙ δεν είναι εταιρία δημοσκοπήσεων. Κάθε κρατικός φορέας, στην επαφή του με τον πολίτη, οφείλει να σέβεται τις αρχές της ορθής διοικητικής συμπεριφοράς, οι οποίες απορρέουν από το σύγχρονο συνταγματικό δίκαιο. Ανάμεσα σε αυτές τις αρχές βρίσκεται και η υποχρέωση για εμπεριστατωμένη λογοδοσία και αιτιολογημένη απάντηση του κράτους στον πολίτη. Περιμένουμε τον ΟΠΙ να εκπληρώσει αυτή την υποχρέωσή του απέναντι στους πολίτες που ζήτησαν εξηγήσεις.

Η πρωτοβουλία digitalrights.gr χαιρετίζει την θετική παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη στο σημαντικό αυτό ζήτημα ψηφιακών δικαιωμάτων, και επισημαίνει με την ευκαιρία ότι η προάσπισή τους, αλλά κι η εύρυθμη λειτουργία των θεσμών, επαφίεται στην επαγρύπνηση των ενεργων πολιτών.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Σε αρχικό έγγραφό του, στις 12 Σεπτεμβρίου 2008, ο Συνήγορος του Πολίτη αναφέρει: “Εν προκειμένω, η επιλογή του ΟΠΙ να συντάξει και να δημοσιεύσει κατάλογο ερωτήσεων, προσβλέποντας στη διερεύνηση της γνώμης των χρηστών του διαδικτύου ως προς ενδεχόμενες ενέργειες για τον περιορισμό φαινομένων διαδικτυακής πειρατείας, δεν συνιστά άσκηση δημόσιας εξουσίας [...]“. Δηλαδή ο Συνήγορος του Πολίτη διέγνωσε ότι ο ΟΠΙ δεν διενέργησε την “δημόσια διαβούλευση” στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ως δημόσιος φορέας που ασκεί δημόσια εξουσία.

[2] Με έγγραφό του, στις 7 Νοέμβρη 2008, ο Συνήγορος του Πολίτη απευθύνεται στον ΟΠΙ, αναφέροντας ότι “Eπί του ζητήματος κατά πόσον θα ήταν σε κάθε περίπτωση επιβεβλημένη, για λόγους δεοντολογίας, η αποστολή χωριστής απάντησης του φορέα σας επί των ανωτέρω διαβημάτων, εκτιμώ ότι σε όσον αφορά τουλάχιστον, το περιεχόμενο της επιστολής της “Πρωτοβουλίας για τα Δικαιώματα του Πολίτη στον Ψηφιακό Κόσμο”, προσήκει εν προκειμένω η αντιμετώπισή της υπό τους ίδιους όρους με τα αποσταλέντα από τον κ. ***, ομοίου περιεχομένου μηνύματα, δηλαδή η επιστολή ενημερωτικής απάντησης του φορέα σας προς την εν λόγω ένωση προσώπων”.

Περισσότερες πληροφορίες

Το παρόν δελτίο τύπου, καθώς και παλιότερα σχετικά με το θέμα, διατίθενται στη διεύθυνση http://www.digitalrights.gr/news

Για το digitalrights.gr: Βασίλης Σωτηρόπουλος, vsotiropoulos at gmail.com, 210-3389847

Το digitalrights.gr αποτελεί κόμβο πληροφόρησης για τα δικαιώματα του πολίτη στον ψηφιακό κόσμο. Μεταξύ άλλων, τα αντικείμενα δράσης περιλαμβάνουν ιδιωτικό απόρρητο (privacy), ανοικτά πρότυπα (open standards), πατέντες λογισμικού, πνευματικά δικαιώματα ψηφιακού περιεχομένου, και ελεύθερο λογισμικό.
_________________________
Για το αρχικό δελτίο τύπου της Data&Protection και το πλήρες κείμενο της αναφοράς στο Συνήγορο του Πολίτη, πιέστε εδώ.

Για τις νομικές αδυναμίες της παρέμβασης του Συνηγόρου του Πολίτη, πιέστε εδώ.

Σχετικά κείμενα από το e-lawyer:


Για μια άρθρο προς άρθρο ανάλυση του νόμου για την πνευματική ιδιοκτησία (μέχρι στιγμής άρθρα 1-17):

_________________________

Eίναι γνωστό ότι κατά το τελευταίο έτος η προστασία του ιδιωτικού απορρήτου παρουσιάζεται να τελεί σε σχέση έντασης με την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το δρόμο άνοιξε η Γαλλία, η οποία με πρωτοβουλία του προέδρου Σαρκοζί υποστήριξε την νομοθέτηση ενός συστήματος παρακολούθησης της "κίνησης" των χρηστών από τους παρόχους υπηρεσιών πρόσβασης στο διαδίκτυο, προκειμένου να περιοριστεί η τηλεφόρτωση (download) αρχείων μεγάλου όγκου, λες και κάθε τέτοιο αρχείο είναι παράνομο!

Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οι σχετικές προτάσεις απορρίφθηκαν μέχρι στιγμής, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τη Γαλλία να θεσπίσει σχετική νομοθεσία. Ενώ αρχικά υπήρχε η Συμφωνία Ολιβιέν, δηλαδή ένα Memorandum ανάμεσα σε παρόχους, στη συνέχεια, προχώρησε σε νομοθεσία.

Ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας έχει εκφράσει τη θαυμασμό του προς το μοντέλο της Συμφωνίας Ολιβιέν, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις της Γενικής Διευθύντριάς του σε συνέντευξη που έδωσε στον Ματθαίο Τσιμιτάκη (ακούστε το ηχητικό αρχείο στο μπλε πλαίσιο, στην αριστερή στήλη του blog). Σε αυτή τη συνέντευξη όμως δηλώθηκε ότι ο ΟΠΙ δεν θα προβεί σε μονομερείς ενέργειες, αλλά περιμένει την εμβάπτιση στην "αποδοχή" της κοινής γνώμης. Αποτέλεσμα, η "δημόσια διαβούλευση".

Το θέμα διαπερνά βέβαια τη "δεοντολογία" στην οποία αναφέρεται ο Συνήγορος του Πολίτη και καταλήγει στο κατά πόσον τα ατομικά δικαιώματα μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης, ύλη επί της οποίας εφαρμόζεται η αρχή της πλειοψηφίας (επίσης τα ατομικά δικαιώματα δεν αποτελούν ύλη δημοψηφίσματος). Διότι ακριβώς αυτό έχουμε εδώ: ένας δημόσιος οργανισμός διερευνά  κατά πόσον η κοινη γνώμη είναι σε θέσει να αποδεχθεί την παρακολούθηση της κίνησης στο διαδίκτυο, δηλαδή τον περιορισμό του ατομικού δικαιώματος της ιδιωτικότητας, χάριν της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Προφανώς δεν πρόκειται για μια απλή δημοσκόπηση, αφού προέρχεται από τον ΟΠΙ, ο οποίος λειτουργεί ως νομοπαρασκευαστική επιτροπή για τροποποιήσεις του νόμου για την πνευματική ιδιοκτησία. 

Όλα αυτά αποτελούν βεβαίως ζητήματα στα οποία θα πρέπει να τοποθετηθούν κι άλλοι ανεξάρτητοι φορείς, πέραν του Συνηγόρου του Πολίτη, ο οποίος έμεινε στο διαδικαστικό θέμα.

Τα ζητήματα που τίθενται από εδώ και πέρα, εφόσον υπάρξει σχέδιο νόμου από τον ΟΠΙ είναι η συμβατότητα με το δίκαιο προστασίας προσωπικών δεδομένων, οπότε αρμόδια να γνωμοδοτήσει είναι η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, αλλά και γενικότερα η συμβατότητα με τα ανθρώπινα δικαιώματα, οπότε αρμόδια είναι η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Είναι θετικό που υπάρχει ένας φορέας της κοινωνίας των πολιτών, η  digitalrights.gr , η οποία παρακολουθεί τόσο στενά την εξέλιξη πάνω σε αυτό το θέμα. Σε σχέση με αυτό, συγκρατώ και ένα άρθρο του Καθηγητή και βουλευτή επικρατείας κ. Γ. Παπαδημητρίου προ μηνός περίπου στο Βήμα Ιδεών, όπου ανέφερε ότι σε περιόδους υποβάθμισης και υπολειτουργίας των θεσμών, η σκυτάλη πρέπει να περάσει στις μη κυβερνητικές οργανώσεις.  Έλεγε εκεί ο Καθηγητής:

Ηρθε η ώρα να αναλάβουν πρωτοβουλίες και δράση οι πολίτες και οι οργανώσεις τους. Μόνον έτσι θα σταματήσει ο κατήφορος και θα δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα επιτρέψουν την ανασυγκρότηση και την πρόοδο της κοινωνίας μας. Μόνον έτσι θα παύσουν τα κόμματα να συντηρούν ένα πολιτικό σύστημα που έχει προ πολλού ολοκληρώσει τον ιστορικό του κύκλο.

Αυτό όμως προϋποθέτει ότι φορείς όπως ο Συνήγορος και άλλοι ελεγκτικοί θεσμοί δεν θα βλέπουν ως σπάνια πουλιά τις πρωτοβουλίες πολιτών και δεν θα εξαντλούν τα φίλτρα τους στο κατά πόσον υπάρχει "ειδικό έννομο συμφέρον" των προσφευγόντων. Η νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή αναγνωρίζει από το 1994 το δικαίωμα των καταναλωτικών οργανώσεων που αριθμούν πάνω από ένα αριθμό μελών να ασκούν"συλλογικές αγωγές". Αυτό θα πρέπει να αναγνωριστεί και σε άλλες κατηγορίες συλλογικοτήτων. Η Ευρωπαϊκη Επιτροπή επίσης δεν εξαντλεί την αυστηρότητά της στο αν το υποκείμενο που καταθέτει την καταγγελία επικαλείται άμεσο έννομο συμφέρον, αφού το διακύβευμα δεν είναι αυτό, αλλά το κατά πόσον τα κράτη εφαρμόζουν την νομοθεσία. 

Η δημόσια διαβούλευση δεν μπορεί παρά να ακολουθεί ορισμένους στοιχειώδεις κανόνες. Όταν διεξάγεται με την πρωτοβουλία ενός κρατικού οργανισμού, οι κανόνες αυτοί πρέπει να αναζητηθούν στους γενικούς κανόνες που διέπουν την διοικητική διαδικασία. Η διοικητική διαδικασία προβλέπει την "αναφορά", την ένσταση δηλαδή για την ορθότητα ή μη μιας πράξης του κρατικού οργάνου. Σε αυτή την ένσταση, το κρατικό όργανο οφείλει να απαντήσει και να συμμορφωθεί αν την κρίνει βάσιμη, διαφορετικά ο πολίτης μπορεί να προσφύγει στον ιεραρχικό προϊστάμενο (λ.χ. τον εποπτεύοντα υπουργό). Aν δεν τηρούνται οι στοιχειώδεις κανόνες, αποκαλύπτεται ότι  η προσφυγή σε μια δημόσια διαβούλευση γίνεται για προσχηματικούς λόγους. Γεγονός που εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για την τήρηση της αρχής της χρηστής διοίκησης εκ μέρους του υπόλογου κρατικού οργάνου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...