Δευτέρα, Απριλίου 06, 2009

Η ευρωπαϊκή υποχρέωση ποινικοποίησης του ρατσισμού και της ξενοφοβίας

Η αθώωση του κ. Πλεύρη για το αντισημιτικό βιβλίο του οδήγησε κάποιους σε γρήγορα συμπεράσματα περί "κατάργησης" του αντιρατσιστικού Ν.927/79 από την Ελληνική Δικαιοσύνη. Αυτό βέβαια είναι ανακριβές, αφού παρά τον διάχυτο και παρεμπίπτοντα έλεγχο της συνταγματικότητας που διενεργείται από τα δικαστήρια κατά το δικό μας δικαιοδοτικό σύστημα, οι αποφάσεις αυτές δεν έχουν οριζόντια ισχύ, δηλαδή δεν καταργούν νόμο. Η ισχύς τους αναπτύσσεται μόνο στους συγκεκριμένους διαδίκους της συγκεκριμένης υπόθεσης. Ούτε ο Άρειος Πάγος καταργεί νόμο. Η μόνη περίπτωση δικαστηριακής αναγνώρισης νόμου ως  erga omnes ανενεργού (έναντι όλων) είναι η εξαιρετική περίπτωση της σχετικής αρμοδιότητας του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου.

Ο αντιρατσιστικός νόμος λοιπόν δεν καταργήθηκε. Αντιθέτως, υπάρχουν σοβαρά θεμέλιά του στο συνταγματικό δίκαιο, έτσι ώστε η κατάργησή του θα σήμαινε αυτομάτως τρώση ενός συνταγματικού κεκτημένου που σχετίζεται με τη διασφάλιση της αρχής της ισότητας στην Ελληνική Επικράτεια. Σχετικά με αυτό το θέμα, καθώς και την ένταξη του Ν.927 στο εν όλω σύστημα της απαγόρευσης των προσβολών κατά την ελληνική έννομη τάξη έχω ασχοληθεί στο κείμενο "Μερικές σκέψεις για τον αντιρατσιστικό Ν.927/79".

Διατυπώνονται κάποιες ενστάσεις επίσης για την ένταξη της αντιρατσιστικής νομοθεσίας στο ποινικό δίκαιο. Η υποχρέωση της Ελλάδας για ποινικοποίηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας επιβεβαιώθηκε όμως πρόσφατα και με απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.


Το συγκεκριμένο νομοθέτημα εντάσσεται στον Τρίτο Πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αστυνομική και δικαστική συνεργασία των κρατών μελών σε ποινικές υποθέσεις) και επιβεβαιώνει ότι η ποινική νομοθεσία είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.

Πιο συγκεκριμένα, αυτό το νομοθέτημα αναφέρει ότι οι χώρες της ΕΕ υποχρεούνται να προβλέπουν με ποινικές διατάξεις την τιμωρία για την δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους που στρέφεται εναντίον ομάδας προσώπων ή μέλους ομάδας που προσδιορίζεται βάσει της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών ή της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής. Τα κράτη πρέπει να προβλέψουν ποινές που να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές, με ανώτατο όριο ένα ώς τρίτα έτη στέρηση της ελευθερίας. 

Επίσης πρέπει να τιμωρείται η ηθική αυτουργία αυτών των πράξεων και θεωρούνται επιβαρυντικές περιστάσεις τα ρατσιστικά και ξενοφοβικά κίνητρα.

Οι κυρώσεις αυτές μπορούν να αφορούν και τους ποινικώς υπεύθυνους νομικών προσώπων. 

Η απόφαση - πλαίσιο καθιστά σαφές ότι όλες οι διατάξεις της πρέπει να εφαρμόζονται σε συμφωνία με το συνταγματικό δίκαιο και τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς δεν θίγουν την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. 

Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να υλοποιήσουν τις επιταγές αυτής της απόφασης μέχρι τις 28 Νοεμβρίου 2010.

Αυτό σημαίνει ότι ο Ν.927/1979 αποκτά έρεισμα και στο ενωσιακό δικαίο (δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), ενώ η πλήρης εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με τις διατάξεις της Απόφασης - Πλαίσιο επιβάλλει σαφώς ψήφιση νέου αντιρατσιστικού νόμου που να λαμβάνει υπόψη αυτές τις εξελίξεις, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς τις υφιστάμενες διατάξεις.

Έτσι, η αθώωση του κ. Πλεύρη από το πενταμελές εφετείο, προφανώς δεν κατάργησε την αντιρατσιστική νομοθεσία. Αντίθετα, υπάρχει κι ένας ακόμη σοβαρός λόγος για την προσεκτικότερη εφαρμογή της στο μέλλον.










Δεν υπάρχουν σχόλια:

To νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο

 Το νομοσχέδιο προβλέποντας στο άρθρο 3 ότι ο γάμος επιτρέπεται για άτομα διαφορετικού ή ίδιου φύλου, αυτοδικαίως επεκτείνει στα ζευγάρια το...